نگاه به آینده خدمات حمایتی محک در سراسر ایران

محک در برنامه راهبردی (استراتژیک) ۱۴۰۰-۱۳۹۶ به یکی از مهم‌ترین چالش‌های خود پرداخته است و در نظر دارد در این دوره به یکپارچه‌سازی خدمات حمایتی به کودکان مبتلا به سرطان در سراسر کشور جامه عمل بپوشاند. لذا تلاش می‌کند تمامی حمایت‌های لازم اعم از دارویی و درمانی، روانی، رفاهی، بهداشتی، معنوی و آموزشی را با کیفیت یکسان مطابق با استانداردهای بین‌المللی در کلیه بیمارستان‌های دولتی – دانشگاهی دارای بخش خون و آنکولوژی کودکان در سراسر کشور فراهم سازد. آنچه در ادامه می‌آید گزارشی از تلاش خدمات حمایتی محک جهت دستیابی به اهداف این برنامه است.

محک فعالیتش را سال ۱۳۷۰ از ساختمانی در منطقه چیذر شروع کرده است. از همان سال‌ها مددکاران داوطلب در بیمارستان‌های تهران که کودکان مبتلا به سرطان بستری بودند، حضور می‌یافتند و تلاش می‌کردند تا به دغدغه خانواده‌ها توجّه کنند و بخشی از هزینه‌های درمان فرزندشان را تأمین کنند. آن زمان محک مؤسسه کوچکی بود که تنها در ۷ بیمارستان در تهران (شهدا، مفید، علی‌اصغر، مرکز طبی، امام خمینی(ره)، انستیتو کانسر، بهرامی) حضور داشت و اعضای اولیه سازمان همواره آرزوی ساخت یک بیمارستان فوق‌تخصصی سرطان کودک و حضور در بیمارستان‌های سراسر کشور را در سر می‌پروراندند. آرزویی که این روزها با همت نیکوکاران ایران زمین محقق شده است و داوطلبان بخش مددکاری اجتماعی محک در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی دارای بخش خون و آنکولوژی کودک در سراسر کشور حضور دارند تا با پرداخت هزینه درمانی و حمایتی به کودکان مبتلا به سرطان و خانواده آنها، درمان هیچ کودکی به دلیل فقر و سایر مشکلاتی که خانواده‌ها در روند درمان با آن مواجه می‌شوند، نیمه‌کاره رها نشود.

تا پایان سال ۱۳۹۵ بیش از ۲۷ هزار کودک مبتلا به سرطان تحت حمایت محک قرار گرفته‌اند که بیش از ۱۶ هزار نفر از آنها تحت درمان هستند و مددکاران اجتماعی محک در اقصی نقاط کشور برای رسیدن آنها به روزهای سلامتی تلاش می‌کنند. بهناز آسنگری، مدیر خدمات حمایتی محک در این باره می‌گوید: «پس از تأسیس بیمارستان محک، حمایت از کودکان مبتلا به سرطان در سایر بیمارستان‌ها جزو دغدغه‌های این سازمان قرار گرفت تا‌جایی‌که مددکاران اجتماعی محک همواره خود را مددکار اجتماعی همه بیمارستان‌های دارای بخش خون و آنکولوژی کودک در سراسر کشور می‌دانند.»

ایده شکل‌گیری محک به ابتلای فرزند بنیانگذار این سازمان به سرطان و روند درمان او برمی‌گردد. در مسیر درمان، سعیده قدس با مرکزی در کشور آلمان آشنا شد که از والدین کودکان مبتلا به سرطان حمایت می‌کرد و می‌کوشید تا شالوده زندگی یک خانواده با ابتلا به سرطان یکی از اعضا از بین نرود. در همان سال‌های ابتدای فعالیت، محک با دغدغه سکونت کودکان مبتلا به سرطان و خانواده ایشان که از سایر شهر‌ها برای درمان فرزندانشان و یا طی کردن دوره‌های پس از بهبودی ملزم به اقامت در تهران بودند روبرو شد. همین موضوع باعث ایجاد اقامتگاه محک شد تا کیفیت زندگی خانواده‌‎هایی که از خانه‌شان دور هستند مورد توجه قرار گیرد. شیرین صدیق‌نژاد مدیر امور شهرستان‌های محک با بیان اینکه داوطلبان مددکاری محک در همه بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی سراسر کشور که بخش خون و آنکولوژی کودک دارد حضور دارند، گفت: «این امر میزان حضور خانواده‌ها در تهران را از ۵۵ درصد به ۳۵ درصد کاهش داده است. موضوعی که از نظر کارشناسان واحد خدمات حمایتی بسیار مهم است. در شرایطی که خدمات درمانی یکسانی در سراسر کشور به کودکان مبتلا به سرطان ارائه می‌شود، درمان در نزدیکی محل سکونت، آرامش بیشتری برای خانواده‌ها و به خصوص خواهر و برادر کودک بیمار به همراه دارد.»

آسنگری نیز با بیان اینکه یکپارچه‌سازی خدمات حمایتی در سراسر ایران در برنامه استراتژیک ۱۳۹۶-۱۴۰۰ محک قرار گرفته است گفت: «اجرای این برنامه هزینه جابجایی خانواده‌ها را کمتر می‌کند. در اینجا منظور صرفاً هزینه رفت وآمد نیست، بلکه هزینه‌ای است که هر خانواده برای حضور سرپرست خود که معمولاً پدران خانواده هستند پرداخت می‌کند؛ هزینه‌هایی چون رها کردن کار، بی‌سامانی سایر کودکان خانواده و خطرات رفت و آمد.»

از همان روزهای آغاز فعالیت محک، اعضای اولیه سازمان دریافتند که مهمترین مشکل خانواده‌های کودکان مبتلا به سرطان، هزینه‌های درمان و حمایت‌های روانی است. به همین منظور از طرفی با برگزاری بازارهای خیریه و برنامه‌هاي هنري به جمع‌آوری کمک‌های مردمی پرداختند و از طرف دیگر با حضور در بیمارستان‌های تهران که کودکان مبتلا به سرطان بستری بودند، در بهبود وضعیّت اقتصادی خانواده‌هایشان تلاش کردند. صدیق‌نژاد با بیان اینکه در هِرَم سلسله‌ مراتب نیازهای مازلو، ا‌ساسی‌ترین سطح به نیازهای زیستی چون خوراک اختصاص دارد و محک ضمن توجه به مسأله کرامت انسانی در نظر دارد به سایر سطوح هرم مازلو نیز توجه کند، ‌گفت: «محک از سال ۱۳۷۰ تلاش کرده است تا نیازهای اصلی کودکان مبتلا به سرطان تأمین شود. نیازهای کودکان مبتلا به سرطان و خانواده ایشان به هرم مازلو شباهت دارد. در حال حاضر محک با تأمین هزینه‌های مالی توانسته است سطح نیازهای اساسی هرم مازلو را پوشش دهد. همچنین با حضور در برخی بیمارستان‌های دارای بخش خون و آنکولوژی کودک نیز شرایط روانی کودکان را بهبود بخشیده ‌است. در حال حاضر، واحد خدمات حمایتی محک به فکر پوشش تمامی هرم مازلو برای کودکان در سراسر ایران است.

آسنگری نیز توجه به ارتقاء کیفیت زندگی کودکان مبتلا به سرطان را از اصول حاکم بر بیانیه چشم‌انداز می‌داند و می‌گوید: «در محک تلاش می‌شود تا حمایت‌های لازم از کودک مبتلا به سرطان و خانواده ایشان صورت پذیرد. بر همین اساس ۴۲ بسته حمایتی در بیمارستان محک تعریف شده است که شامل مواردی چون ارائه خدمات روان‌شناسی و مددکاری اجتماعی، استقرار در اقامتگاه، ترالی کتاب۱، اهدای اقلام مورد نیاز، مدرسه مجازی و… می‌شود. امیدواریم در پایان برنامه استراتژیک سوم تمام بسته‌های حمایتی محک را در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی دارای بخش خون و آنکولوژی کودک در سراسر کشور مستقر سازیم.»