چرا از سوی مؤسسه محک مطلبی درباره فردوسی بخوانیم؟

اولین پرسشی که ممکن است در ذهن شما، خواننده گرامی، نقش بسته باشد، ارتباط حکیم ابوالقاسم فردوسی با مؤسسه محک است. چرا مؤسسه‌ای چون محک مطلبی در باب فردوسی بگوید؟ پاسخ شما یک کلمه است: «داد»

در بین کسانی که ادبیات فارسی را به شکل جدی دنبال نمی‌کنند، فردوسی و شاهنامه او، کتابی است از داستان‌های شاهان چنان که از نامش پیداست و داستان‌های پهلوانان چنان که نام رستم و سهراب و اسفندیار به گوش ما آشناست. آنچه در مورد حکیم فردوسی کمتر دیده شده و گزیده‌تر به آن پرداخته شده «حکمت» اوست. واژه داد و متضاد آن بیداد هسته مرکزی حکمت فردوسی است.

فردوسی «داد» را کار مردمان نیک‌سرشت می‌داند که میل به گسترش «داد» دارند و بیداد را ویژه مردمانی که مایل به اهریمنند. داد و بیداد در حکمت فردوسی، مختص تمامی آفریدگان ایزد است. ما مردمان عادی نیز اگر به دستور «خرد» گوش بسپاریم، داد را سرلوحه اعمالمان قرار می‌دهیم.

نگر تا نیازی به بیداد دست/ نگردانی ایوان آباد، پست

به هر کار با هر کسی داد کن/ ز یزدان نیکی دهش یاد کن

همه داد ده باش و پروردگار/ خنک مرد بخشنده و بردبار

که نپسندد از ما بدی دادگر/ سپنج است گیتی و بر ما گذر

این ابیات شاهنامه به وضوح درباره انسان‌هایی نیکوکار چون اعضای خانواده بزرگ محک است. بنا نهادن مؤسسه‌ای چون محک، نشان گسترش داد در برابر بیداد بیماری است و نیکوکاران، دادگسترانی هستند که به گسترش این داد، یاری می‌رسانند زیرا که خردمندند و با بخشندگی از دیو آز روی گردانده‌اند تا به فرمان ایزد دادار، پرورش دهنده نیکویی باشند. پدران ما نیز یاری به دیگران را نشانه عدل می‌دانستند چون سبب می‌شد همه در وضعی برابر قرار گیریم. و ما که در محک «بسی عشق دیدیم در این سال سی» این را به جان تجربه کرده‌ایم؛ سی سال است انسان‌هایی می‌کوشند با بخشندگی و نیکی کاری کنند تا هر خانواده‌ای با هر شرایط اقتصادی، بتواند از شایسته‌ترین درمان‌ و حمایت برای فرزندش که با سرطان دست به گریبان است، برخوردار شود.

 چه بخت‌یاریم ما که ۳۰ سال همراهانی خردمند داریم. روز بزرگداشت حکیم خرد و داد، ابوالقاسم فردوسی مبارک.

شریف نظام‌مافی

مدیرعامل