تأکید بر نقش خردجمعی در فرآيند درمان سرطان
مدیریتی جامع و یکپارچه ضرورت درمان کودک مبتلا به سرطان
پرفسور بوفه، رئیس جامعه بینالمللی آنکولوژیستان کودک با بیان آنکه از ۱۷ سال پیش بر درمان چندتخصصی سرطان کودک تمرکز کرده است گفت: «در خصوص فعالیت آنکولوژیست و هسته داخلی تیم باید بگویم که نقش آنها بسیار مهم است اما به تنهایی قادر به ارائه درمان نخواهند بود.»
وی گفت: «میتوان در درمان یک کودک ظاهراً موفق بود اما بعد از درمان، آن فرد با مشکلات مغزی و اجتماعی متفاوتی روبرو شود و باعث شود تا بار جامعه، ناشی از مسائل بعد از درمان کودک، بیشتر شود. ما باید تلاش کنیم کاملترین معالجه را به بیمار برسانیم تا در زمینههای کمتری دچار مشکل شود. و این مهم تنها در صورت داشتن مدیریتی جامع و یکپارچه ممکن خواهد بود. باید سعی کنیم کودک را نه فقطه به عنوان یک بیمار مبتلا به سرطان بلکه به عنوان یک فرد معالجه کنیم. هیچ تدبیری نباید کم اهمیت نگاشته شود و جا بماند.»
بوفه ادامه داد: «برای درمان چندتخصصی باید افراد را ملاقات و در مورد تجربیات و شواهد یکدیگر را مطلع کنید، نباید برای مطالعه مشاهدات پزشکی یک نمونه را در نظر گرفت و باید بدانیم چه چیز خوب و یا بد بوده است. انجام اینها مثل یک تیم فوتبال است. اگر روحیه حاکم بر تیم، روحیه شکستخوردهای باشد تیم موفق نخواهد بود؛ پس اگر قافیه را ببازید شکست میخورید.»
وی در پایان گفت: «در نهایت نسبت به کاری که انجام میدهید عشق بورزید. وقتی که با عشق کار خود را انجام میدهید و نتیجه را میبینید که کودکان بهتر شدهاند خودتان از تلاش خودتان راضی میشوید.»
درمان چندتخصصی از واجبات درمان سرطان کودک است
دکتر عظیم مهرور، رئیس بیمارستان فوقتخصصی سرطان کودک محک گفت: «درمان چندتخصصی یکی از واجبات درمانی مورد نیاز کودکان مبتلا به سرطان است که امنیت بیمار و پزشک از طریق آن حفظ میشود و اگر بخواهیم برخلاف آن عمل کنیم پروتکل درمانی را زیر سؤال بردهایم.»
وی با بیان آنکه از ابتدای شکلگیری محک درمان چندتخصصی مدنظر بوده است افزود: «از زمان افتتاح بیمارستان محک تاکنون متخصصان درمانی و حمایتی یک جا جمع شدهاند تا با مشارکت در برنامههای درمانی از کودکان مبتلا به سرطان حمایت نمایند. باید در نظر گرفت که همه فعالیتهای درمان سرطان کودک بایستی با توجه به خرد جمعی صورت پذیرد.»
این فوقتخصص خون و آنکولوژی کودک با تأکید بر اینکه آنکولوژیست به تنهایی قادر به درمان کودک مبتلا به سرطان نیست ادامه داد: «تیمی قوی و قدرتمند نیاز است تا مشکلات را مدیریت کرده و نحوه برخورد با آن را مورد بررسی قرار دهند. باید یک تیم برای یک بیمار کار میکنند و از او حمایت میکنند تا بهترین درمان را دریافت نماید.»
موفقیت محک در جلب سرمایههای اجتماعی
دکتر علیاکبر حقدوست، معاون برنامهریزی راهبردی و هماهنگی وزارت بهداشت در این کنگره از همکاری محک با وزارت بهداشت در راستای شناسایی خلأها و همراهی با ظرفیتهای اجتماعی کشور تشکر کرد و گفت: «سرطان حاصل ۳ عامل ژنتیکی، محیطی و تداخل ژنتیک و محیط است. عوامل محیطی حدود ۴۰ درصد از علل بروز سرطان است اما آیا میتوان سهم دیگر ابتلا به سرطان را به عوامل ژنتیکی اختصاص داد. پاسخ منفی است چرا که تداخل این دو عامل نقش بسیار مهمی دارند و در بسیاری موارد افراد با وجود زندگی در شرایط یکسان از مشی نامتفاوتی بهره میبرند.»
وی با تأکید بر اینکه در سرطان کودک با توجه به کم بودن ارتباط کودک با محیط، اثر ژن بیشتر است افزود: «توزیع جغرافیایی متفاوت و ناهمگنی درخصوص سرطان کودک بسیار زیاد است و از آنجایی که سرطان در میان این گروه سنی خانواده را تحت تأثیر قرار میدهد باید بگوییم که این بیماری، بیماری خانواده است. لذا تلاش برای کاهش بروز آن نقش بسیار مهمی دارد.»
حقدوست محک را به عنوان یک مجموعه هدفمند و منطبق با برنامه استراتژیک دانست و ادامه داد: «براساس توضیحاتی که ارائه دادم پیشنهاد میکنم تا این سازمان بر اساس تحقیقات پیشگیرانه نیز حرکت کند تا در یابیم میزان بروز سرطان در کدام نقطه ایران بیشتر از سایر نقاط است تا با مداخله اجتماعی و محیطی و رفع عوامل خطر به پیشگیری بپردازیم.»
معاون وزیر بهداشت در پایان تصریح کرد: «نجات جان یک انسان، نجات جان بشریت است. امیدوارم همانگونه که محک در جلب سرمایههای اجتماعی موفق عمل کرده است، در حوزه پیشگیری از سرطان نیز به نقطه بالا و قابل اتکایی دست یابد.»
استقرار یک خیریه در بیمارستانهای سراسر کشور
دکتر محمد نصیری، مدیر کل خیرین و مؤسسات خیریه سلامت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در دومین کنگره بینالمللی نقش خدمات حمایتی در درمان چندتخصصی سرطان کودک گفت: «همانطور که نقش تیم درمانی که شامل پزشک، پرستار، مددکار اجتماعی و روانشناس در بحث درمانی مهم است، تأمینکننده مالی که خیریهها در کشور هستند نیز نقش بسیار مهمی دارند. برای آنکه این مهم رو به جلو حرکت کند ضمن آنکه مددکاران و روانشناسان را باید وارد تیم درمانی کنیم، خیریهها نیز باید به عنوان یک بازوی مهم نقشآفرینی نمایند.»
وی افزود: «به همین خاطر برنامه گستردهای داریم که تا پایان سال در همه بیمارستانهای کشور که بالغ بر ۵۸۰ بیمارستان میشود، یک خیریه مستقر نماییم که محوریت مددکاری را بر عهده دارند.»
تفکر سیستمی و مدیریت یکپارچه برای دستیابی به درمان چندتخصصی
جواد کرباسیزاده، رئیس هیأت مدیره محک با بیان آنکه محک در راستای یکپارچهسازی خدمات حمایتی در سراسر کشور تلاش میکند گفت: «مطالعات بینالمللی نشان میدهد که درمان سرطان به ویژه در حوزه کودکان با توجه به اهمیت حفظ سطح کیفیت زندگی آنان در کنار افزایش طول عمر، نیازمند حضور و مشارکت متخصصان حوزههای تخصصی گوناگون است که فرآیند درمان را کنار یکدیگر برنامهریزی و هدایت میکنند.»
رئیس هیأت مدیره محک با بیان آنکه درمان چندتخصصی نتیجه اندیشه هم عرض طیف گسترده متخصصان و حاصل خرد جمعی ایشان است که برای تمامی ذیربطان ارزش آفرین است تصریح کرد: «این خرد جمعی منجر به کاهش آسیبهای ناشی از بیماری، افزایش کیفیت زندگی، کاهش سطح اندوه بیمار و خانواده میشود. به عبارتی زمانی که تصمیمی با اتکا به نظرات یک جمع تخصصی اتخاذ میشوند، تمامی افراد نسبت به خروجیهای آن به یک اندازه مسئول بوده و این تقسیم مسئولیت و توسعه مشارکت منجر به کاهش سطح فشار ناشی از ارائه خدمت در کادر درمانی میشود. بدیهی است که این آسایش روانی و ذهنی برای کادر درمان، بر ارتقای سطح کیفی خدماتی که به بیمار و خانواده ایشان ارائه میکنند نیز اثرگذار است.»
کرباسیزاده در پایان گفت: «محک امروز تلاش میکند تا با توسعه این رویکرد و تعریف منافع و مقاصد مشترک بار دیگر گامی در جهت ارتقای سطح کیفی درمان سرطان در ایران بردارد و عمیقا باور دارد که این هدف تنها با مشارکت تمامی گروههای متخصص در حوزههای درمانی و حمایتی ممکن خواهد بود و بیشک موفقیت این مشارکت نیازمند تفکر سیستمی، مدیریت یکپارچه، تصمیمگیری با توجه و احترام به عقاید تخصصی مختلف ممکن میباشد.»
برنامهریزی برای ادامه درمان مهمترین هدف درمان چندتخصصی
بهناز آسنگری، مدیر خدمات حمایتی محک و دبیر اجرایی کنگره نیز ضمن ارائه گزارشی درخصوص کودکان مبتلا به سرطان ساکن غرب کشور در زلزله اخیر، در خصوص توجه به درمان چندتخصصی در کنگره خدمات حمایتی گفت: «در دنیای امروز رویکرد تک بعدی، پاسخگوی نیاز انسان نخواهد بود و این حقیقت ضرورت یک رویکرد چندبعدی و چندتخصصی را بیان میکند.»
وی با بیان آنکه رویکرد چندتخصصی در طول سالها برای بسیاری از بیماریها بخصوص سرطان در بیمارستانها و مراکز درمانی کشورهای پیشرفته به طور فزایندهای اجرا شده است افزود: «اکنون درمان چندتخصصی به عنوان بهترین شیوه در برنامهریزی درمان و مراقبت بیماران مبتلا به سرطان مطرح است. این شیوه شامل تمامی متخصصانی میشود که در مورد درمان و برنامههای مراقبت حمایتی بیمار به تصمیمگیری میپردازند.»
آسنگری در پایان گفت: «در این کنگره تلاش شده با تکیه بر ظرفیتهای جامعه مدنی کشور و همراهی همیشگی متخصصان و اساتید، سطح عملکرد بخش خدمات حمایتی ارتقا یابد تا محک در راستای ارائه خدمات جامع، یکپارچه و اثربخش در بالاترین سطح کمی و کیفی به کودکان مبتلا به سرطان و خانوادههای آنان فعالیت نماید.»
شکست سرطان تنها با درمان چند تخصصی ممکن است
محک امروز تلاش میکند تا با توسعه رویکرد درمان چندتخصصی و تعریف منافع و مقاصد مشترک بار دیگر گامی در جهت ارتقای سطح کیفی درمان سرطان در ایران بردارد و عمیقاً باور دارد که این هدف تنها با مشارکت تمامی گروههای متخصص در حوزههای درمانی و حمایتی ممکن خواهد بود و بیشک موفقیت این مشارکت نیازمند تفکر سیستمی، مدیریت یکپارچه، تصمیمگیری با توجه و احترام به عقاید تخصصی مختلف ممکن میباشد. امیدواریم که این توجه یکپارچه به نیازهای بیماران در تمامی عرصههای درمان و سلامت ترویج یافته و بتوانیم هر روز شاهد توسعه روزافزون همدلی و انسانیت باشیم.