با درمان سرطان به روش جراحی آشنا شویم

در برخی از سرطان‌ها، روش‌های شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای درمان کافی نیست و جراحی تنها روش درمان شناخته می‌شود. جراحي‌ها مي‌توانند پيشگيري‌كننده، تشخيصي و یا درماني باشند؛ در جراحي پيشگيري‌كننده، توده مشكوك به طور كامل برداشته مي‌شود. در جراحي تشخيصي با انجام بيوپسي، تکه کوچکی از تومور برداشته می‌شود، سپس نمونه‌ی برداشته شده در آزمايشگاه پاتولوژي مورد بررسي قرار مي‌گيرد تا نوع سرطان تشخيص داده شود. جراحي‌هاي درماني نیز شامل برداشتن تكه‌اي از تومور، برداشتن كامل تومور و يا قطع عضو می‌شوند.

انجام جراحی به معنای حذف دیگر روش‌های درمان نیست، بلکه تقدم و تأخر هر يك از روش‌های درمانی نسبت به یکدیگر، به نوع سرطان و پروتكل درماني بیمار بستگی دارد. گاهي تومور به قدري بزرگ است كه قابل جراحي نيست، پس بايد ابتدا توسط روش‌هايی همچون شیمی درمانی یا پرتودرمانی، توموركوچك و قابل جراحي شود. گاهی اوقات نيز ابتدا تومور توسط جراحي برداشته شده و سپس باقي‌مانده سلول‌هاي سرطاني توسط روش‌هاي ديگر از بين مي‌روند.

کودکان چگونه برای جراحی آماده می‌شوند؟

قبل از جراحي كودك، والدين بايد به تمامي نكاتي كه توسط پزشك جراح گفته می‌شود، عمل كنند و کلیه‌ی دستورالعمل‌هاي خوردن، آشاميدن، مصرف دارو و غیره را به دقت رعايت کنند. اگر كودك به سنی رسیده باشد که توان درک بعضی از مسائل را داشته باشد، هدف جراحي براي او توضیح داده می‌شود. در این مرحله همراهی روان‌شناسان برای توضیح شرایط و آماده کردن بیمار ضروری است.

جراحی چه عوارضی دارد؟

جراحی، مانند همه درمان‌های سرطان، مزایا، خطرات و عوارض جانبی مخصوص به خود را دارد. انواع و شدت عوارض جانبی بر اساس عوامل مختلف، در افراد مختلف متفاوت است؛ عوارض جانبی جراحی به موضع جراحی شده، سن کودک و نوع تومور، سایر روش‌های درمانی قبل از جراحی مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی، توانایی و سلامت عمومی بیمار و متاستاز شدن آن بستگی دارد. احساس درد، متورم شدن ناحيه جراحي شده، خونريزي و يا ايجاد لخته خون از عوارض شایع جراحی‌اند که عوارض تهدیدکننده شناخته نمی‌شوند. خستگی، بی‌اشتهایی، درگیری و ناراحتی در سایر اندام‌های بدن نیز بعد از جراحی شایع است. بسیاری از بیماران بعد از جراحی بسیار خسته‌اند که علت آن را می‌توان بیهوشی، انرژی از دست رفته، و استرس ناشی از جراحی دانست. خستگی معمولاً ۲ تا ۴ هفته پس از عمل به تدریج از بین می‌رود.

ایجاد مشکلاتی در سایر قسمت‌های بدن نیز از عوارض شایع بعد از جراحی است. جراحی در قسمت‌های خاصی از بدن ممکن است باعث مشکلات موقتی در اندام‌های اطراف شود. به این موضوع اختلال عملکرد اندام می‌گویند؛ تورم، عفونت، کبودی، بی‌حسی و خونریزی از علایمی‌اند که گاه در محل جراحی مشاهده می‌شوند.

چه متخصصانی در تیم جراحی حضور دارند؟

تيم جراحي شامل متخصص جراح، متخصص بيهوشي، پرستار، تكنسين اتاق عمل و تكنسين بيهوشي است. همچنین از آنجا که جراحی، بخصوص جراحی کودکان مبتلا به سرطان، کاری گروهی است، حضور متخصصان توانبخشی، گفتاردرمانگران، فیزیوتراپیست‌ها، مددکاران اجتماعی و روان‌شناسان، بعد از عمل به بهبود شرایط کودک کمک می‌کند.

مراقبت‌های پس از جراحی کدام است؟

پس از جراحي بايد به علائمي مانند تب، خونريزي، لرز، درد بهبود نيافته، زخم در محل جراحي، سردرد شديد، مشكلات ادراري و يا مشكلات تنفسي دقت كرد و در صورت بروز هر كدام از این موارد با پزشك تماس گرفت. برخی از کودکان در اثر بیهوشی چند ساعت حالت خستگی دارند. گاهی اوقات حالت تهوع و استفراغ و درد به کودک دست می‌دهد. پزشک متخصص بیهوشی مطمئن‌ترین و مؤثرترین روش کنترل درد را برای راحتی هرچه بیشتر کودک تعیین می‌کند. این روش‌‍ها شامل داروهای خوراکی، از طریق IV با پمپ یا تزریق بی‌حسی موضعی در اطراف اعصاب هستند.

لازم به ذکر است که در جراحی بیشتر تومورهای دوران کودکی، سلول‌های توموری میکروسکوپی بعد از عمل باقی می‌مانند که پزشکان، شیمی درمانی و پرتودرمانی یا سایر درمان‌ها را برای رفع آنها توصیه می‌کنند. این درمان‌ها پس از بهبودی کودک از عوارض جراحی، آغاز می‌شوند. به طور کلی با تشخیص زودهنگام سرطان می‌توان درمانی کم‌دردتر، کم‌هزینه‌تر و مؤثرتر را برای کودکان فراهم کرد.