- ۳۰ بهمن ۰۱
- 6820 بازدید
- 0 دیدگاه
والدین گرامی
شما در مسیر درمان فرزند عزیزمان تنها نیستید؛ محک حامی استوار شما در این روزهاست. برای آنکه این روزها را با نگرانی کمتر بگذرانید، توصیه‌های روانشناسان محک را در متن زیر بخوانید. امیدواریم به زودی خداحافظی فرزندمان را با بیماری جشن بگیریم.
پذیرش، کلید تسهیل فرآیند درمان سرطان
بیماری سرطان در کنار مشکلات بسیاری که برای فرد مبتلا و خانواده او ایجاد می‌کند، تبعات روانی شدیدی را نیز برجای می‌گذارد.
اضطراب، یک واکنش طبیعی هر کسی است که بیماری سرطان در او تشخیص داده شده است. این واکنش می‌تواند در تمام مراحل معاینه، تشخیص و درمان رخ دهد؛ علائم این واکنش روانی، لرزش، ضربان قلب تند یا نامنظم و نگرانی شدید است. برای کنترل و مدیریت اضطراب، اطرافیان باید از کنجکاوی و پرسیدن سؤال‌های فراوان در مورد بیماری و مراحل درمان کودک خودداری کنند؛ چرا که پاسخگویی مداوم، برای کودک و خانواده بار روانی بسیاری در پی دارد. در این مرحله روانشناس با کمک به برون‌ریزی هیجانی در پذیرش بیماری و سازگار کردن کودک و خانواده‌اش با شرایط، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
معنای پذیرش و سازگاری در حین بیماری
پذیرش و سازگاری دو مفهوم مهم در روند درمان بیماری سرطان است. پذیرش به این معناست که خانواده کودک بیمار نباید خود را از دیگران جدا کنند، بلکه باید توجه داشته باشند که خانواده‌های دیگری نیز وجود دارند که کودکشان درگیر این بیماری است. در واقع بهتر است به جای پرسیدن “سؤال چرا من؟” به این سؤال پاسخ دهید که “چرا من نه؟” مگر چه فرقی بین من و دیگری وجود دارد؟ بیماری می‌تواند سراغ هرکسی برود. در صورتی که فرد بتواند بیماری خود را بپذیرد، وارد مفهوم سازگاری می‌شویم. سازگاری یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سلامتی روان است و در صورتی که بیمار و خانواده نتوانند به این حال دست یابند، نمی‌توانند نسبت به موقعیت‌های تنش‌زا و استرس‌زا، واکنش مناسبی داشته باشند. در واقع سازگاری یعنی تغییر زندگی و سبک آن، متناسب و منطبق با شرایط جدید پیش آمده.
روش‌های روان درمانی زیادی وجود دارد که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی بیمار و خانواده او بگذارد. یکی از اصلی‌ترین عوامل مؤثر بر سطح کیفیت زندگی توجه به سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی در کنار یکدیگر است. بنابراین روانشناس سعی می‌کند که در کنار بیمار و خانواده او در این مسیر، تسهیل‌گر پذیرش بیماری باشد اما همکاری و تمایل خانواده و بیمار برای دریافت این خدمات تخصصی، اهمیت بسیار زیادی دارد.
چگونه با یک کودک مبتلا به سرطان رفتار کنیم؟
یکی از رایج‌ترین ابهامات والدین و اطرافیان کودکان مبتلا به سرطان این است که پس از ابتلای کودکشان به بیماری سرطان، چگونه با او رفتار کنند؟
ساده‌ترین پاسخ این است که آگاهی‌بخشی به کودک درخصوص بیماری او اهمیت زیادی دارد. بیشتر کودکان در مراحل مختلف درمان بیماری، حالاتی چون اضطراب، ترس، خشم و ناراحتی بروز می‌دهند که رفتار صبورانه دیگران نقش زیادی در مدیریت این شرایط دارد. در کنار تمامی این موارد، رفتارهای دیگری نیز وجود دارند که به بهبودی کودک کمک زیادی می‌کنند. در ابتدا پس از تشخیص بیماری سرطان، خانواده‌ها با این چالش مواجه می‌شوند که بیماری را از فرزند خود پنهان کنند یا حقیقت را با او در میان بگذارند. مواجهه کودک در هر سنی با بیماری‌اش، شوک بزرگی به او وارد می‌کند، پس بهتر است هر کودک متناسب با سن و شرایطش و با راهنمایی روانشناس، در جریان حقایق مرتبط با بیماریش قرار گیرد تا کودک واکنش هیجانی کمتری نشان دهد.
در کودکان زیر ۷ سال با توجه به اینکه کودک درکی از بیماری سخت، زندگی یا مرگ ندارد، روانشناسان توصیه می‌کنند که والدین برای توضیح بیماری وارد جزییات نشوند تا سطح اضطراب کودک افزایش پیدا نکند. اما با توجه به رشد فکری و توجه کودکان بالای ۷ سال به مسائل مختلف، لازم است اعضای خانواده با کمک روانشناس و پزشک معالج، اطلاعاتی در مورد بیماری در اختیار او قرار دهند. برای مثال، عوارض شیمی‌درمانی باید با لحنی قابل فهم و کودکانه برای کودک مبتلا به سرطان توضیح داده شود تا هنگام مواجه با تغییرات ظاهری مانند ریزش مو و ابرو، سیاهی زیر چشم و ضعف جسمانی نترسد.
اطرافیان کودک باید به صورت مستقیم و غیرمستقیم این پیام را به او برسانند که در این مسیر سخت تنها نیست و خانواده همواره در کنارش هستند.
مراقب رفتارمان باشیم
در معاشرت با کودکان بیمار، «نبایدهایی» وجود دارد. رعایت این نبایدها باعث می‌شود تأثیرات منفی رفتار اطرافیان متوجه کودکان نشود.
روانشناسان بایدها و نبایدهای معاشرت با کودکان مبتلا به سرطان را این‌گونه بیان می‌کنند:
- در مواجه با کودک بیمار نباید به او توجه بیش از حد نشان داد. محبت‌های افراطی والدین نسبت به کودک مبتلا به سرطان در خواهرها و برادرهای او حس حسادت، ترحم و دلسوزی‌های غیرمعمول را ایجاد می‌کند. بنابراین توصیه می‌شود تمامی اعضای خانواده در حین فرآیند درمان، رفتاری بسیار عادی داشته باشند.
- انجام آزمایش‌های متعدد، بستری شدن در بیمارستان، دریافت داروهای شیمی‌درمانی و غیره کودک را به فردی حساس، زودرنج و آسیب‌پذیر تبدیل می‌کند، در این شرایط رفتار منطقی توأم با مهربانی و همدلی به همراه شفاف‌سازی وضعیت و همچنین ارائه توضیحات کامل در خصوص فرآیند درمان به حالات روانی کودک، کمک شایانی می‌کند.
- یکی از دغدغه‌های مهم کودکان مبتلا به سرطان، پذیرفته نشدنشان در گروه‌های دوستانه و بین هم‌کلاسی‌هاست. آگاه کردن دوستان صمیمی کودکان بیمار از شرایط آنها کمک می‌کند تا مانند سابق در این جمع‌ها پذیرفته شوند. این موضوع کمک زیادی به روند بهبودی آنها خواهد کرد.
- حضور مکرر در بیمارستان و دریافت دارو، باعث می‌شود کودک خود را شبیه سایر همسن و سال‌‌هایش نبیند. بخصوص اگر مجبور باشد به دلیل طول درمان تا مدت‌ها به مدرسه نرود؛ این امر منجر به کاهش اعتماد به نفس در کودک می‌شود. جهت تسهیل مسیر درمان و حفظ اعتماد به نفس کودک، بهتر است در طول مسیر درمان از راهنمایی روانشناسان کمک گرفته شود.
- اگر درمان بیماری با تغییرات ظاهری همراه باشد، مهم‌ترین چالش کودک، پذیرش مجدد در جمع‌های دوستانه خواهد بود، در این صورت بهتر است او را در گروه‌های متشکل از بیماران قرار دهیم. در این جمع‌ها او افراد شبیه خودش را می‌بیند، با آنها ارتباط برقرار کرده و از تجربیات ایشان استفاده می‌کند.
